Διπλοφουρνιστά μπισκότα, τραγανές νιφάδες δημητριακών, κράκερς, λαχταριστά τσιπς που θρυμματίζονται απολαυστικά στον ουρανίσκο, σοκολάτες που σπάνε με χαρακτηριστικό ήχο, φρυγανιές, παξιμάδια, κριτσίνια… Ένα πλήθος από τραγανές τροφές μάς περιβάλλει προκαλώντας σαν σειρήνα τις αισθήσεις μας. Γιατί τις αγαπάμε τόσο πολύ; Πότε νιώθουμε την ανάγκη να μασήσουμε κάτι τραγανό και πότε κάτι μαλακό; Γιατί όταν ξεκινάμε να φάμε μια τραγανή τροφή δεν μπορούμε να σταματήσουμε; Πότε μπήκαν στη ζωή μας οι τυποποιημένες τραγανιστές τροφές; Είναι υγιεινές;Όλα όσα θα ήθελες να μάθεις
* Το… ροκάνισμα μιας τραγανής τροφής παράγει ιδιαίτερο ήχο και ενεργοποιεί όλους τους μασητήρες μυς. Έτσι θεωρείται από πολλούς διασκεδαστικό παιχνίδι.
* Ένα από τα μυστικά της ευχαρίστησης ίσως βρίσκεται στη δόνηση που δημιουργείται στο στόμα κατά τη σύνθλιψη των τραγανών τροφίμων. Σύμφωνα με έρευνα επιστημόνων του πανεπιστημίου της Ουτρέχτης στην Ολλανδία, η δόνηση αυτή μεταφέρεται σε όλα τα οστά του κρανίου.
* Οι σκληρές, τραγανές τροφές θεωρείται ότι μειώνουν το άγχος, τον θυμό και τη νευρικότητα. Έτσι εξηγείται γιατί μας δελεάζουν π.χ. τα τσιπς, παρά το γεγονός ότι γνωρίζουμε πως είναι περισσότερο μια ένοχη απόλαυση παρά μια υγιεινή τροφή.
* Αντίθετα, οι ειδικοί εξηγούν ότι καταφεύγουμε σε μαλακές, υγρές ή κρεμώδεις (και συχνά γλυκές) τροφές όταν είμαστε θλιμμένοι, μας λείπει η άνεση και η θαλπωρή ή νιώθουμε ανάγκη για ψυχική ανακούφιση και παρηγοριά.
* Ο Γάλλος φιλόσοφος και ανθρωπολόγος Roland Barthes είχε πει ότι το τραγανό τρόφιμο είναι προικισμένο με μια αρετή σχεδόν μαγική, με μια οξύτητα και μια δύναμη που σε ξυπνάει, σε αντίθεση με την πυκνή και θαμπή υφή των γλυκών, μαλακών τροφίμων.
* Οι βιομηχανοποιημένες τραγανές τροφές απευθύνονται περισσότερο στις αισθήσεις παρά στη θρέψη. Λόγω της ελαφρότητας της υφής τους πρέπει να καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες για να νιώσει κάποιος πλήρης, γι΄ αυτό και είναι δύσκολο να σταματήσεις, όταν ξεκινήσεις να τις τρως. Αν μάλιστα έχουν και έντονα διεγερτική γεύση, γίνονται εθιστικές.
* Η λέξη μπισκότο προέρχεται από το λατινικό biscotum και αναφέρεται σε διπλοφουρνισμένο τρόφιμο.
* Οι τραγανές νιφάδες δημητριακών υπήρξαν πατέντα του Αμερικανού χορτοφάγου John Harvey Kellogg, ιατρικού επιθεωρητή σε μεγάλο σανατόριο του Μίσιγκαν. Τις «σχεδίασε» προσεκτικά στο εργαστήριό του και το 1906 δημιούργησε τα πρώτα κορν φλέικς (νιφάδες καλαμποκιού με ζάχαρη). Όσο για τα τσιπς, οι Ευρωπαίοι τα ανακάλυψαν το 1920 μέσω του Άγγλου Frank Smith.
Είναι υγιεινές;
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αγάπη μας για τις τραγανές τροφές εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία μας. Μασώντας μπισκότα, κριτσίνια, τηγανιτές πατάτες από τα φαστ φουντ και πατατάκια τσιπς ενδέχεται να τρώμε καρκινογόνα χημικά, υποστηρίζουν. Οι μελέτες ενοχοποιούν τα ακρυλαμίδια, χημικές ενώσεις οι οποίες σχηματίζονται σε μεγάλες ποσότητες σε αμυλούχα τρόφιμα που μαγειρεύονται με λίπη και έλαια σε υψηλές θερμοκρασίες (μεγαλύτερες των 170 βαθμών Κελσίου). Τα ακρυλαμίδια παράγονται επίσης στα ψητά κρέατα στη σχάρα, στον καφέ, στα τρόφιμα που ψήνονται σε φούρνο μικροκυμάτων και γενικότερα στα καμένα τρόφιμα, ακόμα και στα απλά σπιτικά μπισκότα που έχουν καεί στο ψήσιμο από την κάτω πλευρά τους. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων ακρυλαμιδίων, όπως αναφέρει έρευνα του Ολλανδικού πανεπιστημίου του Μάαστριχτ, μπορεί να προκαλέσει διάφορες μορφές καρκίνου (στομάχου, πνευμόνων, παγκρέατος, μαστού, πρωκτού, προστάτη) και ειδικότερα στις γυναίκες καρκίνο της μήτρας και των ωοθηκών. Ως αντίδοτο οι ειδικοί προτείνουν μια διατροφή πλούσια σε ωμά φρούτα, λαχανικά και μπαχαρικά, που περιέχουν αντιοξειδωτικά.
Εναλλακτικά και υγιεινά
Υπάρχουν διατροφικές προτάσεις που θα μπορούσαν κάλλιστα να ικανοποιήσουν την ανάγκη σου για κάτι τραγανό και θρεπτικό ταυτόχρονα, όπως:
* Μια φέτα ψωμιού ολικής άλεσης ψημένη στην τοστιέρα και αλειμμένη με μείγμα σκόρδου (ωμό, λιωμένο ή σε σκόνη) και παρμεζάνας.
* Τραγανά λαχανικά (καρότα, σέλερι, ραπανάκια) κομμένα σε φέτες και βουτηγμένα σε άλειμμα κόκκινης γλυκιάς πιπεριάς ή χούμους.
* Ωμός χοντρός κολοκυθόσπορος (πασατέμπος) ψημένος ελαφρά στο φούρνο μαζί με χοντρό αλάτι, κόκκινο πιπέρι και λίγες σταγόνες ελαιόλαδο.
